Wyniki oceny wartości użytkowej nie są jedynymi kryteriami uwzględnianymi w pracy hodowlanej nad doskonaleniem krajowego pogłowia. W obecnych czasach mają zastosowanie bardziej precyzyjne i efektywne metody oceny. Taką metodą jest ocena wartości hodowlanej zwierząt. Posługiwanie się, w procesie selekcji wartością hodowlaną gwarantuje osiągnięcie szybszego postępu genetycznego. W Polsce szacowaniem wartości hodowlanej dla świń zajmuje się Instytut Zootechniki w Krakowie.

Wartość genetyczną określaną metodą BLUP - model zwierzęcia wyraża się liczbowo wartością odchylenia standardowego od średniej wartości cech wszystkich osobników, które uwzględniono w obliczeniach. Końcowym wynikiem jest ranking zwierząt wraz z wartościami liczbowymi.

Zastosowanie tej metody pozwala oszacować faktyczną wartość genetyczną zwierząt oraz podejmować decyzje hodowlane wcześniej niż będzie w pełni poznana ich wartość użytkowa.

W Polsce metodę BLUP wprowadzono do oceny wartości hodowlanej świń w roku 1998. Poprzedzone to było opracowaniem systemu przetwarzania danych, którego prawidłowe działanie przez kilka lat pozwoliło na uzyskanie wszystkich niezbędnych informacji potrzebnych do wyliczeń przewidzianych tą metodą. Obecnie wartość hodowlaną szacuje się na podstawie wyników przyżyciowej oceny użytkowości tucznej i rzeźnej, dla cech: przyrost dzienny, procentowa zawartość mięsa w tuszy i indeks selekcyjny oraz wyników oceny użytkowości rozpłodowej loch, dla cech: liczba prosiąt żywo urodzonych i liczba prosiąt odchowanych do 21 dnia.

Dla cech użytkowości tucznej i rzeźnej, tłem do obliczeń jest okres 6 miesięcy, co znaczy, że wartość hodowlana uzyskana przez poszczególne zwierzęta odnoszona jest zawsze do średniej oszacowanej na podstawie wyników osobników ocenionych w okresie sześciu miesięcy (średnia bazowa). Obliczenia wykonywane są w Instytucie Zootechniki w cyklach tygodniowych, oddzielnie dla każdej rasy. W odróżnieniu od oceny użytkowości tucznej i rzeźnej, baza danych dla szacowania wartości hodowlanej użytkowości rozpłodowej ma charakter narastający. Wartość hodowlana jest standaryzowana na kolejny miot.

Opracowany model pozwala na jednoczesne szacowanie wartości hodowlanej osobników z chlewni położonych na terenie całego kraju. W modelu tym uwzględniono wpływ czynników stałych, czyli płci, chlewni i rejonu oraz czynników losowych – miotu i efektu osobnika.

Metoda BLUP pozwala porównywać ze sobą zwierzęta z różnych stad i w różnych okresach czasu. BLUP umożliwia wykorzystanie danych dokumentacyjnych o wszystkich znanych krewnych ocenionego osobnika, dzięki czemu dokładniej można oszacować wartość genetyczną zwierzęcia. Stopień dokładności oceny wartości hodowlanej zależy od liczby informacji o zwierzętach spokrewnionych z ocenianym osobnikiem. Najbardziej wiarygodnym źródłem informacji jest użytkowość, jaką zwierzę przekazało swojemu potomstwu. Może się okazać, że wartość użytkowości własnej zwierzęcia nie jest decydująca o jego rzeczywistej wartości hodowlanej.

Zastosowanie metody BLUP ma także pewne ograniczenia. Dla oceny wartości hodowlanej zwierząt muszą istnieć powiązania genetyczne między osobnikami. Najłatwiej można to osiągnąć stosując inseminację, co pozwala uzyskiwać potomstwo tego samego knura w różnych chlewniach.

W 2008 r., do kryteriów selekcji krajowego programu hodowlanego wprowadzono zbiorczą wartość hodowlaną – BLUP ZWH. Odrębne modele dla ras matecznych i ojcowskich. Zastosowanie wielocechowych modeli BLUP - oddzielnych dla poszczególnych ras - pozwala na skuteczny rozdział kierunków selekcji dla poszczególnych komponentów rasowych.

Dzięki temu dokonano radykalnego zróżnicowania kierunków selekcji dla ras matecznych i ojcowskich. Rasy mateczne są teraz selekcjonowane zdecydowanie w kierunku poprawy użytkowości rozpłodowej. Największy nacisk położono na liczbę prosiąt odchowanych do 21 dnia, jako że cecha ta jest w większym stopniu skorelowana z plennością gospodarczą i obarczona mniejszym błędem oceny. Doskonalenie innych cech, w przypadku tak ułożonego modelu, będzie oczywiście mniej intensywne jednak uznano, że mięsność tusz w rasach matecznych uzyskała już na tyle wysoki poziom, że można zmniejszyć tempo poprawy tej cechy.

Natomiast dla ras ojcowskich przyjęto dość zrównoważone kryteria selekcji,  kierując 70% nacisku selekcyjnego na cechy tuczne i rzeźne a 30% na cechy rozrodu.

Polish Pig Breeders and Producers Association
„POLSUS" 
ul. Ryżowa 90
02-495 Warsaw
phone. +48 22 723 08 06
e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

  

 

© All rights reserved - 2017
Design CFTB.PL

NOTE! This site uses cookies and similar technologies.

If you not change browser settings, you agree to it. Learn more

I understand